Khi Tết đến gần, người Việt có một phong tục quan trọng không thể thiếu: tảo mộ cuối năm. Đây không chỉ là dịp để con cháu bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc.
Vậy tảo mộ là gì, nên đi vào ngày nào và cần chuẩn bị những gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!
Tảo Mộ Là Gì?
Tảo mộ là một phong tục truyền thống lâu đời của người Việt, diễn ra vào những ngày cuối năm. Đây là dịp con cháu cùng nhau viếng thăm, quét dọn, sửa sang phần mộ tổ tiên, đồng thời dâng lễ cúng bái để mời ông bà về đón Tết.
Không chỉ đơn thuần là một nghi lễ, tảo mộ còn mang giá trị tinh thần to lớn. Đây là thời điểm để cả gia đình sum vầy, ôn lại những kỷ niệm về người đã khuất, giúp gắn kết các thế hệ và duy trì truyền thống gia đình.
>> Toàn bộ thông tin về Chạp mả
Ý Nghĩa Của Tục Tảo Mộ
Tục tảo mộ không chỉ mang ý nghĩa hiếu đạo mà còn chứa đựng giá trị tâm linh sâu sắc:
- Thể hiện lòng biết ơn, tưởng nhớ tổ tiên: Việc chăm sóc, quét dọn mộ phần là cách con cháu bày tỏ lòng kính trọng, biết ơn công lao sinh thành, dưỡng dục của tổ tiên.
- Cầu mong tổ tiên phù hộ: Theo quan niệm dân gian, khi phần mộ sạch sẽ, khang trang, tổ tiên sẽ phù hộ cho con cháu bình an, làm ăn thuận lợi.
- Mời tổ tiên về đón Tết: Người xưa tin rằng, trước thềm năm mới, con cháu cần mời ông bà tổ tiên về đoàn tụ cùng gia đình, đón một cái Tết ấm cúng.
- Gắn kết gia đình: Dịp tảo mộ thường quy tụ đông đủ các thành viên trong gia đình, là cơ hội để con cháu gặp gỡ, chia sẻ những câu chuyện về người đã khuất, giúp gắn kết tình thân.
Nên Đi Tảo Mộ Vào Ngày Nào?
Tảo mộ thường diễn ra vào khoảng từ ngày 20 đến 30 tháng Chạp. Nếu năm không có ngày 30 Tết, thì lễ tảo mộ sẽ hoàn thành trước ngày cuối cùng của năm cũ.
Tùy theo từng gia đình và dòng tộc, ngày tảo mộ có thể được quy định rõ ràng để con cháu cùng thực hiện một cách trang nghiêm, đầy đủ.
Lưu ý:
- Tránh đi tảo mộ vào những ngày thời tiết quá lạnh, âm u hoặc có mưa, vì theo quan niệm phong thủy, những ngày này có thể ảnh hưởng đến vận khí gia đình.
- Nên đi vào buổi sáng hoặc đầu giờ chiều, tránh tảo mộ khi trời tối.
>> Mồ yên mả đẹp là gì? Hiểu như thế nào cho đúng
4. Chuẩn Bị Gì Khi Đi Tảo Mộ?
Dụng Cụ Dọn Dẹp Mộ Phần
Để việc chăm sóc mộ phần được thuận lợi, bạn cần chuẩn bị:
- Xẻng, cuốc nhỏ để đắp lại mộ phần (đối với mộ đất chưa xây)
- Chổi, khăn lau để quét dọn bụi bẩn
- Bật lửa, diêm để thắp nhang
- Túi đựng rác để gom bỏ cỏ dại, hoa héo
Mâm Cúng Tảo Mộ
Sau khi dọn dẹp sạch sẽ, con cháu sẽ dâng lễ vật cúng tổ tiên. Mâm lễ có thể gồm:
1/ Lễ chay (dành cho những gia đình không cúng đồ mặn)
- Xôi, bánh chưng hoặc bánh tét
- Hoa quả tươi (ngũ quả)
- Trầu cau
- Nhang, nến
- Nước trắng, nước chè hoặc rượu
2/ Lễ mặn (cúng truyền thống)
- Bộ tam sinh: gồm thịt luộc, trứng luộc và tôm hoặc cua luộc
- 1 con gà luộc hoặc khoanh giò
- Rượu trắng, gạo muối
- Bộ vàng mã cúng thần linh và tổ tiên
Lễ Dâng Thần Linh
Trước khi cúng tổ tiên, gia đình thường chuẩn bị lễ vật riêng để kính cẩn dâng lên Thổ Công – vị thần cai quản đất đai, nơi an nghỉ của tổ tiên. Lễ vật có thể gồm:
- 1 bộ quần áo quan Thần linh (màu đỏ)
- 1 con ngựa đỏ, kiếm trắng
- 10 lễ vàng tiền
- 5 lá trầu, 5 quả cau
5. Những Lưu Ý Quan Trọng Khi Đi Tảo Mộ
- Trang phục lịch sự, kín đáo: Không mặc quần áo quá sặc sỡ, hở hang để thể hiện sự trang nghiêm, tôn kính.
- Không cười đùa, nói to: Nghĩa trang là nơi linh thiêng, cần giữ thái độ nghiêm túc, thành kính.
- Không dẫm đạp lên mộ phần: Khi di chuyển, cần đi nhẹ nhàng, tránh bước lên mộ của người khác.
- Tắm rửa sau khi tảo mộ: Theo quan niệm dân gian, khi đi viếng mộ về, nên thay quần áo, rửa tay chân để loại bỏ “âm khí”.
- Thắp nhang xin phép trước khi dọn dẹp: Người lớn tuổi hoặc người chủ gia đình nên thắp nhang trước khi bắt đầu quét dọn mộ phần.
Xem thêm: Những điều cần lưu ý khi ra mộ thắp hương
6. Bài văn khấn lễ tảo mộ
(Theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam, NXB Văn hóa – Thông Tin)
“Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
– Con kính lạy ngài Địa tạng vương bồ tát.
– Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế Chí đức Tôn thần, Kim niên hành binh, Công tào Phán quan.
– Con kính lạy ngày Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương quản cai nơi nghĩa trang.
– Con kính lạy Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa Tôn thần.
– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ Long Mạch Tôn thần, các ngài Tiền Chu tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ cùng liệt vị Tôn Thần cai quản trong nơi nghĩa trang này.
– Con kính lạy hương linh cụ:…………………..
Hôm nay là ngày…….. tháng Chạp, năm cũ sắp qua, năm mới sắp đến.
Tín chủ (chúng) con là:…………..
Ngụ tại:…………..
Chúng con sắm sanh phẩm vật, hương hoa trà quả,kim ngân tài mã, dâng hiến trình cáo Tôn thần.
Kính rước vong linh bản gia tiên tổ chúng con là:……………
Kỵ nhật là…
Có phần mộ táng tại…………
Được về với gia đình đón mừng năm mới, để cho cháu con được phụng sự trong tiết xuân thiên, báo đáp ân thâm, tỏ lòng hiếu kính. Cúi xin Tôn thần, Phủ thùy doãn hứa.
Âm dương cách trở
Bát nước nén hương.
Thành tâm kính lễ
Cúi xin chứng giám
Phù hộ độ trì
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!”
6. Giữ Gìn Và Phát Huy Truyền Thống Tảo Mộ
Lễ tảo mộ không chỉ là một nghi thức cúng bái mà còn là một nét văn hóa thiêng liêng, giúp mỗi gia đình có cơ hội nhìn lại cội nguồn, bồi đắp tình cảm giữa các thế hệ. Khi đứng trước phần mộ tổ tiên, thắp nén nhang thơm, khấn vái chân thành, chúng ta không chỉ nhớ về người đã khuất mà còn cảm nhận được sự kết nối thiêng liêng giữa quá khứ và hiện tại.
Hãy cùng gìn giữ và truyền lại nét đẹp này cho thế hệ sau, để mỗi dịp xuân về, bên cạnh niềm vui đoàn tụ, chúng ta vẫn luôn có những khoảnh khắc lắng đọng, hướng về nguồn cội với tất cả lòng thành kính!
Tiền Lộc Phát là Công ty đá mỹ nghệ chuyên sản xuất và thi công các hạng mục tâm linh như lăng mộ đá và các đồ thờ bằng đá. Nếu quý khách cần tư vấn về mồ mả tổ tiên hay những sản phẩm về đá mỹ nghệ thì hãy liên hệ đến chúng tôi để được tư vấn tốt nhất.
